راه درمان عفونت روده و معده چیست؟

عفونت روده و معده از جمله بیماری‌های شایع دستگاه گوارش هستند که در اثر موارد مختلف افراد را آلوده می‌کنند. در علم پزشکی این عفونت‌ها را با نام گاستروانتریت نیز می‌شناسند. مهمترین راه‌های ابتلا به این بیماری‌ها تماس با فرد مبتلا یا مصرف غذا و آب آلوده است. در برخی موارد افرادی که سیستم ایمنی قوی دارند، ممکن است علائمی مشاهده نکنند اما در نوزادان، افراد مسن و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، این عفونت‌ها می‌توانند کشنده باشد. تا امروز هیچ درمان موثر و قطعی برای عفونت معده کشف نشده است بنابراین بهترین راه، پیشگیری از ابتلاست. در ادامه با هم ورک همراه باشید تا درباره عفونت روده و معده و راه‌های درمان با قرص و درمان خانگی آن اطلاعات کامل به دست آورید.

عفونت معده و روده چیست؟

انواع عفونت‌ روده و معده توسط میکروارگانیسم‌ها مانند میکروب‌هایی که به روده شما راه پیدا کرده‌اند، ایجاد می‌شوند. از آنجایی که روده بخشی از سیستم گوارش ماست، عفونت روده را گاهی عفونت گوارشی یا گاستروانتریت نیز می‌نامند. عفونت روده و معده می‌تواند هر کس را در هر زمانی تحت تاثیر قرار داده و باعث درد و ناراحتی در ناحیه شکمی شود و در برخی موارد مشکلات شدیدتری برای افراد مبتلا ایجاد کنند.

این بیماری‌ها اغلب از طریق نوشیدن آب آلوده یا خوردن غذای آلوده به بدن افراد منتقل می‌شوند. علاوه بر این در صورت استفاده از ظروف، حوله یا غذای فردی که ناقل ویروس این بیماری‌هاست ممکن است به گاستروانتریت مبتلا شوید. ویروس‌هایی که می‌توانند باعث عفونت دستگاه گوارش شوند عبارتند از:

• نورویروس‌ها که هم کودکان و هم بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهند و اغلب از طریق خوردن غذا یا آب آلوده یا لمس سطح آلوده به ویروس و دست زدن به دهان با دست آلوده، به بدن ما منتقل شوند.
• روتاویروس شایع‌ترین علت گاستروانتریت ویروسی در کودکان است و معمولاً زمانی که انگشتان خود یا سایر اشیاء آلوده به ویروس را در دهان خود قرار می‌دهند، به آن مبتلا می‌شوند. همچنین از طریق غذای آلوده در نوزادان و کودکان خردسال باعث عفونت شدید معده و روده می‌شود. در مواردی بزرگسالان آلوده به روتاویروس علائم نشان نمی‌دهند اما ناقل بیماری هستند و این بسیار خطرناک است.

عفونت روده و معده چه علائمی دارد؟

افراد مبتلا به عفونت معده و روده اغلب علائم زیر را نشان می‌دهند:

• اسهال آبکی و اغلب غیرخونی (اسهال خونی معمولاً به این معنی است که شما عفونت شدیدتری دارید).
• حالت تهوع، استفراغ یا هر دو
• گرفتگی و درد معده
• درد عضلانی یا سردرد
• تب با درجه پایین

بسته به علت عفونت این علائم 1 تا 3 روز پس از آلوده شدن ظاهر شده و می‌توانند خفیف یا شدید باشند. این نشانه‌ها اغلب یک یا دو روز ادامه می‌یابند، اما گاهی ممکن است تا 14 روز طول بکشند. از آنجایی که علائم مشابه هستند، نباید اسهال ویروسی را با اسهال ناشی از باکتری‌هایی مانند کلستریدیوئید دیفیسیل، سالمونلا و اشرشیاکلی یا انگل‌هایی مانند ژیاردیا اشتباه گرفت.

راه های جلوگیری از عفونت معده چیست؟

بهترین راه‌های جلوگیری از گسترش عفونت روده و معده شامل رعایت موارد زیر است:

• همیشه دست‌های خود را کاملا بشویید و مطمئن شوید که فرزندان شما هم این کار را انجام می‌دهند. این کار را بعد از ورود به منزل، بعد از استفاده از توالت انجام دهید و به دقت با آب ولرم و صابون دست‌های خود را بشویید. بعد از تعویض پوشک نوزادان نیز حتما دست‌های خود را بشویید.
• قبل از تهیه غذا و خوردن آن نیز به دقت دست‌ها را بشویید. بهتر است از آب گرم و صابون استفاده کنید و دست ها را به مدت حداقل 20 ثانیه خوب با صابون آغشته کرده، بمالید و سپس آبکشی کنید. اگر آب و صابون در دسترس شما نیست از دستمال مرطوب و ضدعفونی کننده دست استفاده کنید.
• وسایل شخصی جداگانه داشته باشید و از وسایل دیگران استفاده نکنید.

• میوه‌ها و سبزیجات خود را قبل از خوردن کامل بشویید. سطوح آشپزخانه را نیز قبل از تهیه غذا تمیز کنید و چنانچه بیمار هستید از درست کردن غذا خودداری کنید.
• فاصله خود را با افراد بیمار یا مشکوک به بیماری حفظ کنید و در صورت امکان از تماس نزدیک با افراد مبتلا به ویروس خودداری کنید.
• اگر فرد بیمار در خانه دارید تمام سطوحی که ممکن است او لمس کند را ضد عفونی کنید.
• به لباس‌هایی که ممکن است در معرض ویروس قرار گرفته باشند دست نزنید. لباس و ملحفه بیمار را در آب داغ بشویید و در گرم‌ترین حالت خشک کنید.

چگونه از عفونت روده جلوگیری کنیم؟

اغلب بیماری‌های دستگاه گوارش مسری هستند، اما راه‌های زیادی نیز وجود دارند که فرد می‌تواند به کمک آن‌ها از گسترش بیماری جلوگیری کند. برای جلوگیری از ابتلا به عفونت روده و معده می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:

• دست‌ها را همیشه با آب و صابون خوب بشویید.
• تا می‌توانید ضدعفونی کننده دست مبتنی بر الکل را جایگزین شستشو با آب و صابون نکنید.
• ایمنی مواد غذایی مانند شستن کامل و خوب میوه‌ها و سبزیجات و پختن گوشت را رعایت کنید.
• از پختن یا تهیه غذا در هنگام بیماری به خصوص برای دیگران خودداری کنید.
• سطوح سخت را ضد عفونی کنید.
• لباس‌ها و ملحفه‌های شخص بیمار را با دقت بشویید.
• غذا را تا دمای ایمن بپزید و از خوردن غذای نیم پز اجتناب کنید.

تمامی راه های درمان عفونت معده و روده

برای درمان عفونت روده و معده مصرف برخی داروها توسط پزشک توصیه می‌شود که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• پردنیزون (prednisone)

این قرص نخستین دارویی است که مصرف آن برای درمان عفونت‌های دستگاه گوارش، تجویز می‌شود و تاثیر زیادی در درمان این بیماری‌ها دارد. معمولاً داروی پردونیزون، زمانی که فرد به طور ناگهانی به بیماری دچار شود، تجویز می‌شود زیرا خیلی سریع اثر می‌کند. کسانی که مبتلا به عفونت معده شده و این دارو را استفاده می‌کنند نباید ناگهانی مصرف آن را متوقف کنند بلکه باید آن را با دارویی دیگر و با دوز کمتر جایگزین کنند.

• قرص مزالازین (Mesalazine)

یکی دیگر از قرص‌هایی که برای درمان عفونت معده و روده استفاده می‌شود، مزالازین می‌باشد. مصرف این قرص تا حد زیادی، باعث کاهش درد و التهاب بیمار خواهد شد. در برخی موارد مصرف این قرص عوارضی مانند سردرد، درد‌های شکمی، حالت تهوع و استفراغ، اسهال، نفخ شکم، یبوست، آکنه، ریزش مو، خارش، کهیر، خستگی، افسردگی، اضطراب، تب و لرز و… را ایجاد خواهد کرد. لازم به ذکر است که استفاده از این دارو برای کودکان و افراد زیر ۱۵ سال، مجاز نیست.

• آزاتیوپرین (Azathioprine)

قرص دیگری که برای درمان سرکوب انواع عفونت دستگاه گوارش مانند عفونت روده و معده، تجویز می‌شود، آزاتیوپرین است. خوردن این قرص باعث کاهش فعالیت سلول‌هایی می‌شود که منجر به التهاب روده می‌شوند و از این طریق به درمان عفونت روده و معده کمک می‌کند. استفاده از این قرص در مواردی باعث بروز برخی عوارض از جمله التهاب کبد و پانکراس، تهوع و استفراغ، کم اشتهایی، تب و لرز، مشکلات کبدی، یرقان، ریزش مو و خستگی خواهد شد.

• ناتالیزوماب (Tysabri)

قرص ناتالیزوماب نیز یکی دیگر از قرص‌هایی است که در درمان عفونت معده و روده موثر است. مصرف این دارو، گلبول‌های سفید خونی را که باعث التهاب می‌شود از بین می‌برد. در واقع این دارو، به نوعی سرکوب‌ کننده سیستم ایمنی محسوب می‌شود زیرا در صورتی که این سلول‌ها به روده بیمار نرسند، میزان عفونت معده و روده کاهش خواهد یافت.

• کلاریترومایسین (Clarithromycin)‌

به جرات می‌توان گفت که یکی از بهترین و پرمصرف‌ترین قرص‌هایی که برای درمان انواع عفونت دستگاه گوارش، تجویز می‌شود، کلاریترومایسین است. این دارو اغلب برای افرادی که درگیر بیماری هلیکوباکتر پیلوری در معده هستند، توصیه می‌شود. توجه کنید که برای درمان این بیماری، لازم است فرد بیمار دوز ۵۰۰ کلاریترومایسین را مصرف کند. این قرص قیمت بالاتری نسبت به سایر داروهای عفونت معده و روده دارد. مصرف قرص کلاریترومایسین معمولا باعث ایجاد مزه ناخوشایند در دهان، تهوع و اسهال خواهد شد.

• مترونیدازول (Metronidazole)

داروی موثر بعدی برای درمان عفونت معده و روده، قرص مترونیدارول است و معمولاً این قرص جایگزین آموکسی سیلین می‌شود و برای بیمارانی که نمی‌توانند دارو‌هایی با خاصیت آنتی بیوتیک را مصرف کنند، مناسب است. اغلب پزشکان برای درمان عفونت‌های دستگاه گوارش، دوز ۵۰۰ میلی‌گرم آن را تجویز می‌کنند. عوارض این دارو در برخی موارد شامل ایجاد مزه غیر طبیعی در دهان، تهوع و بی‌اشتهایی، سردرد و در موارد نادری تحریک عصبی است.

بهترین دارو برای عفونت معده و روده

مترونیدازول یک داروی آنتی بیوتیک و ضد انگل است که مصرف آن برای درمان انواع عفونت تجویز می شود. این دارو به گروهی از آنتی بیوتیک‌ها به نام نیتروایمیدازول تعلق دارد. مترونیدازول با مهار رشد باکتری‌ها و پروتوزواها باعث سرکوب عفونت خواهد شد. اصولا دوره مصرف این قرص 10 روز است و در دوزهای مختلف مثل 250 و 500 در بازار وجود دارد.

مترونیدازول برای درمان عفونت‌های گوارشی مانند عفونت معده و روده نیز کاربرد دارد. هلیکوباکتر پیلوری، ورم معده و زخم معده نیز اختلالات گوارشی هستند که برای بهبود آنها مترونیدازول تجویز می‌شود. این دارو با تداخل در DNA میکروارگانیسم‌های مسبب بیماری، رشد آن‌ها را مختل کرده و در نهایت منجر به مرگ آن‌ها خواهد شد.

درمان خانگی عفونت روده و معده

افراد مبتلا به عفونت معده و روده می‌توانند با انجام موارد زیر به درمان این بیماری در خانه کمک کنند:

• استراحت كردن
• نوشیدن آب زیاد و مداوم و جرعه جرعه
• استفاده از برخی داروهای بدون نسخه مانند دارهای ضد تهوع و ضد اسهال
• خوردن غذاهای ملایم و آسان هضم
• اجتناب از خوردن غذاهای جامد
• نوشیدن نوشابه یا نوشیدنی‌های ورزشی بدون کافئین
• مصرف محلول‌های آبرسان خوراکی
• اجتناب از خوردن غذاهای چرب و پر ادویه

جمع بندی

بیماری‌های دستگاه گوارش مانند عفونت معده و روده، توسط برخی از باکتریها، ویروس ها و انگل‌ها ایجاد می‌شوند و اغلب طی چند روز برطرف می‌شوند. این قبیل عفونت اغلب مسری هستند و بهتر است برای اجتناب از ابتلا به آن‌ها با افراد بیمار تماس نداشته باشیم. این بیماری‌ها از طریق مصرف غذا و آب آلوده به افراد منتقل می‌شوند بنابراین رعایت موارد بهداشتی در جلوگیری از ابتلا به عفونت روده و معده بسیار موثر است. چنانچه پس از چند روز بیماری برطرف نشد، حتما به پزشک مراجعه کنید زیرا از دست دادن آب بدن، به خصوص برای کودکان و افراد مسن، بسیار خطرناک است.

سوالات متداول عفونت معده و روده